I. Giới thiệu chung
URL=http://photo.apps.zing.vn/fabregas1041993/apps/photo/album/photo-detail/id/491259973][/URL]

Được phát hiện từ khi còn rất trẻ, Pelé bắt đầu chơi ở Santos Futebol Clube khi mới 15 tuổi, ở đội tuyển quốc gia khi 16 tuổi và lần đầu đoạt Cúp Thế giới (World Cup) khi mới ở tuổi 17. Dù có nhiều lời mời từ các câu lạc bộ của Châu Âu, Pelé vẫn rất trung thành với câu lạc bộ của mình và đã chơi cho câu lạc bộ này trong suốt hai thập kỷ cho đến năm 1975 khi ông phần nào từ giã sự nghiệp của mình.

Ông là cầu thủ ghi được nhiều bàn thắng nhất cho Đội tuyển bóng đá quốc gia Brasil và ông cũng là người duy nhất trong lịch sử môn thể thao vua dành được 3 World Cup dưới cương vị một cầu thủ. Chiếc áo số 10 nổi tiếng của Pelé đã trở thành chiếc áo truyền thống của các tiền vệ và tiền đạo có lối chơi tấn công kĩ thuật và sáng tạo, và kể từ đó đã không ít cầu thủ ngôi sao của xứ sở Samba đã khoác lên mình chiếc áo ấy.
II.Tiểu sử
Cũng như hầu hết những đứa trẻ Brazil khác, để thay thế cho cái tên dài lòng thòng trong tiếng Bồ Đào Nha, cậu bé Edson Arantes do Nascimento được những người trong gia đình gọi ngắn gọn theo họ Edson một cách âu yếm là Edinho, rồi ngắn hơn nữa là Edico và cuối cùng là Dico.

Mãi đến lần sinh nhật thứ 6 của Dico, Sosa, một cầu thủ trong đội bóng của ông Dondinho mới tặng cậu bé quả bóng da và đó là lần đầu tiên cậu được chơi với một quả bóng thực thụ.

Cậu bé Dico luôn là đứa giỏi nhất trong số những đứa bạn đồng lứa và mang dáng dấp của một thủ lĩnh. Năm lên 10 tuổi, Dico đã tự lập ra một đội bóng của riêng mình để đi thi đấu với những đội bóng của bọn trẻ con ở các khu lân cận. Dico đặt tên cho đội bóng của mình là Setimo de Setembro, nghĩa là Mùng Bảy Tháng Chín, tên của đường phố nơi gia đình cậu đang sống.

Một hôm, trong khi trận đấu trên đường phố đang diễn ra, một đứa trẻ bỗng hét lên gọi cậu là Pele! Tất cả những đứa khác cũng gọi theo. Dico rõ ràng là không khoái cái tên này một tí nào. Trong tiếng Bồ Đào Nha, nó chẳng có một ý nghĩa nào hết. Biệt danh của cậu do gia đình đặt cho là Dico và cậu muốn lũ bạn gọi mình theo cái tên đó. Nhưng mặc kệ, lũ bạn ương bướng vẫn cứ gọi cậu là Pele. Đã có lần, cậu đánh lộn với một thằng bạn chỉ vì cậu cho rằng cái tên đó là một sự xúc phạm. Nhưng rồi cậu buộc phải chấp nhận và cái tên Pele sẽ theo cậu suốt cuộc đời, không chỉ trên sân cỏ mà còn cả trong cuộc sống. Cậu không thể biết rằng trong mấy chục năm sau, Pele sẽ trở thành một trong những cái tên được biết đến nhiều nhất trên thế giới. Chỉ có một cái tên Pele khác cũng được nhiều người biết là tên của nữ thần núi lửa trên đảo Kilauea ở Hawaii!
III.Sự NghiệpA. CLB
Santos - CLB của cuộc đời

Santos là một thành phố có 500.000 dân nằm cách Sao Paulo 72 km về phía nam. Pele chơi trận đầu tiên cho Santos và cũng là trận bắt đầu sự nghiệp thi đấu chuyên nghiệp năm 1956. Đó là trận giao hữu thắng Corinthians 7-1 và Pele đã ghi một bàn.

Sang mùa bóng 1957, Pele đã có vị trí thi đấu chính thức trong đội 1 ở tuổi 16 và nhanh chóng trở thành cầu thủ ghi bàn hàng đầu ở giải vô địch Brazil. Chỉ 10 tháng sau khi ký hợp đồng chơi bóng chuyên nghiệp, cầu thủ trẻ này đã được gọi vào ĐTQG.

Thời kỳ đỉnh cao vinh quang trong lịch sử CLB bóng đá Santos gắn liền với những đóng góp to lớn của Pele và các đồng đội như Coutinho và Pepe. Trong những năm hoàng kim đó, Pele đã cùng CLB này giành được 2 Cúp Liên lục địa, 2 Cúp Libertadores, 5 chức VĐ Brazil, 10 chức VĐ bang cùng vô số chiếc cúp khác. Nhưng danh tiếng thơm tho mà họ tạo ra cho CLB mới thực sự là một tài sản vô giá. Họ trình diễn những trận đấu đẹp mắt và Santos khi đó xứng đáng là đại diện tiêu biểu cho thứ bóng đá tấn công duy mỹ đúng phong cách Brazil mà vẫn vô cùng hiệu quả.
Danh tiếng của CLB bóng đá Santos và Pele có ảnh hưởng lớn tới mức có thể làm các bên đối địch ngừng chiến để xem họ chơi bóng. Năm 1967, hai phe đối địch trong cuộc nội chiến ở Nigeria đã đồng ý thoả thuận ngừng bắn trong 48 giờ đồng hồ để có thể tổ chức trận đấu giao hữu với sự góp mặt của Pele ở Lagos. Một sự kiện khó tin tương tự xảy ra năm 1969 ở Congo khi các bên tham chiến đã tự động ngừng bắn để tạo điều kiện cho Santos đá giao hữu ở Brazzaville và Kinshasa. Cuộc chiến lại tiếp diễn ngay sau khi máy bay chở đội bóng Santos cất cánh rời Kinshasa.

Thứ quan trọng nhất mà Pele đóng góp cho Santos là những bàn thắng. Ông ghi được 1087 bàn thắng cho Santos trong 19 năm chơi cho CLB này. Bàn thắng thứ 1000 lịch sử của Pele cũng được ghi khi đang khoác áo Santos. Tuy nhiên, theo Pele, bàn thắng đẹp nhất của ông là ở SVĐ Rua Javari trong trận đấu thuộc giải VĐ bang Sao Paulo (Campeonato Paulista) gặp đối thủ Clube Atletico Juventus ngày 2/8/1959. Do không có băng ghi hình trận này, Pele đã đề nghị các chuyên gia tin học dựng lại bàn thắng đặc biệt này trên máy tính. Tháng 3/1961, Pele ghi một bàn thắng đẹp khác vào lưới Fluminense ở sân Maracana, bàn thắng đặc biệt đến mức người ta đã gắn một tấm biển có dòng chữ tôn vinh đó là bàn thắng đẹp nhất lịch sử sân Maracana.
Để ghi nhận những cống hiến của Pele, năm 2006 (đúng 50 năm sau khi Pele bắt đầu chơi cho Santos), thị trưởng Santos, Joao Paulo Tavares Papa, thông báo thành phố này có kế hoạch xây dựng một bảo tàng tôn vinh Pele với tổng vốn đầu tư 16 triệu real (8 triệu USD). Đây sẽ là một trong những công trình lớn góp phần vào lịch sử thành phố. Bảo tàng sẽ trưng bày vài nghìn hiện vật, vật dụng cá nhân, ảnh và những danh hiệu của Pele và sẽ trình chiếu các phim truyện và phim tài liệu về Pele.
B.ĐTQG
1958 và những kỷ lục

Pele khoác áo ĐTQG Brazil lần đầu tiên là ở trận thua 1-2 trước Argentina ngày 7/7/1957. Cũng trong trận đấu đó, ông ghi bàn đầu tiên của mình cho ĐTQG, khi còn hơn 3 tháng nữa mới sinh nhật tròn 17 tuổi. Một năm sau, Pele đã được cả thế giới biết đến.

Thuỵ Điển chính là nơi thiên tài Pele thực sự phát lộ. Ông tới Thuỵ Điển với một chấn thương và phải tới trận thứ ba của Brazil và cũng là trận cuối cùng vòng bảng gặp Liên Xô thì Pele mới chơi trận đầu tiên của mình ở một VCK World Cup. Brazil thắng 2-0, Pele chuyền bóng cho Vava ghi bàn thứ hai và thế là một ngôi sao mới đã ra đời.

Khi đó, Pele là cầu thủ trẻ nhất giải và cũng là cầu thủ trẻ nhất từng chơi ở World Cup. Bàn thắng đầu tiên của ông ở World Cup là trong trận gặp xứ Wales ở tứ kết. Bàn thắng duy nhất của trận đấu đó đã giúp Brazil tiến vào bán kết còn Pele trở thành cầu thủ ghi bàn trẻ nhất từng gặp ở World Cup ở 17 tuổi 239 ngày. Gặp Pháp ở bán kết, Brazil dẫn 2-1 sau khi kết thúc hiệp 1 và sau đó Pele ghi tiếp một hat-trick để trở thành cầu thủ trẻ nhất lịch sử World Cup làm được điều đó.

Ngày 19/6/1958, Pele trở thành cầu thủ trẻ nhất đá trận CK World Cup ở 17 tuổi 249 ngày. Ông ghi 2 bàn trong trận đấu lịch sử mà Brazil đánh bại Thuỵ Điển 5-2 và giành ngôi VĐTG lần đầu tiên đó. Bàn đầu tiên của Pele là kết quả của một màn trình diễn kỹ thuật hoàn hảo. Một cú tâng bóng qua đầu một hậu vệ sau đó là một cú sút volley chính xác tung lưới đối phương sau đó đã được chọn là một trong những bàn thắng đẹp nhất lịch sử World Cup. Khi trận đấu kết thúc, Pele ngất đi có lẽ vì quá xúc động. Sau khi tỉnh lại nhờ sự chăm sóc của các nhân viên y tế, Pele đã khóc vì vinh quang quá lớn. Với 6 bàn trong 4 trận chơi ở World Cup đó, Pele (cùng Helmut Rahn) có thành tích ghi bàn xếp thứ hai chỉ sau Just Fontaine.
*Chấn thương 1962

Tới năm 1962, Brazil đã là vua của bóng đá thế giới và Pele đã được đánh giá là cầu thủ xuất sắc nhất thế giới. Khi đó, Pele mới 21 tuổi. Nhưng World Cup 1962 trở nên tồi tệ với Pele dù Brazil đã bảo vệ được ngôi VĐTG.
rong trận đầu tiên gặp Mexico, Pele chuyền đường bóng quyết định trong bàn thắng đầu tiên của đội và ghi bàn ấn định chiến thắng 2-0 sau khi vượt qua tới 4 hậu vệ đối phương. Tuy nhiên, khởi đầu như mơ đó đã nhanh chóng trở thành ác mộng khi Pele bị rách cơ đùi do cố gắng tung ra một cú sút xa trận gặp Tiệp Khắc. Chấn thương này khiến ông phải ngồi ngoài cho tới hết giải đấu. Không có Pele, một ngôi sao khác là Garrincha đã trở thành thủ lĩnh trong chiến dịch đưa Brazil lần thứ hai đăng quang ở World Cup sau khi đánh bại Tiệp Khắc ở trận gặp lại với tỷ số 3-1.


Ác mộng 1966

Nhưng nếu World Cup 1962 là tồi tệ với riêng Pele thì 1966 là tệ hại nhất. Lần này với cả Pele và ĐTQG. Giải năm 1966 được ghi nhớ bởi sự thắng thế của phong cách thiên về thể lực và Pele là một trong những nạn nhân của lối chơi đó.

Sau khi trở thành cầu thủ đầu tiên từng ghi bàn trong 3 VCK World Cup liên tiếp với một quả đá phạt trực tiếp trận gặp Bulgaria, ông phải nghỉ trận gặp Hungary (Brazil thua 1-3) do kiệt sức. Sau đó, Pele trở lại trong trận gặp BĐN nhưng một số pha tắc bóng thô bạo của các hậu vệ đối phương đã khiến ông phải chia tay trận đấu và luôn cả giải đấu. Brazil thua trận đấu đó và lần đầu tiên kể từ World Cup 1934 bị loại ngay từ vòng 1. Sau giải đấu khủng khiếp đó, Pele tuyên bố ông còn muốn chơi ở World Cup một lần nào nữa.

Đỉnh cao 1970

Khi được gọi trở lại ĐTQG đầu năm 1969, lúc đầu Pele từ chối, nhưng sau đó chấp thuận vì cảm thấy trách nhiệm với quốc gia và nhanh chóng có những đóng góp quan trọng. Ông chơi nốt 6 trận vòng loại World Cup và ghi 6 bàn.

World Cup 1970 tại Mexico cũng là giải đấu lớn cuối cùng mà Pele khoác áo ĐTQG và cũng là giải mà ông thể hiện vai trò lớn nhất trong thành công của đội bóng. Đội hình Brazil dự giải đó có rất nhiều thay đổi so với ĐT năm 1966. Các ngôi sao như Garrincha, Nilton Santos, Djalma Santos và Gilmar đều đã rút lui nhưng với thành phần gồm Pele, Rivelino, Jairzinho, Gerson, Tostao,... Brazil vẫn được đông đảo giới hâm mộ đánh giá là một trong những đội bóng vĩ đại nhất lịch sử và tất nhiên cũng là ứng viên số 1 cho danh hiệu VĐTG.

Trong trận đầu tiên gặp Tiệp Khắc, Pele ghi bàn đưa Brazil dẫn 2-1 sau khi dùng ngực khống chế bóng gọn gàng sau đường chuyền của Gerson. Brazil thắng đậm 4-1. Trong hiệp 1 trận gặp Anh, Pele có một pha dứt điểm bằng đầu hiểm hóc và chỉ có tài năng của Gordon Banks trong một pha cứu bóng xuất thần mới ngăn cản được bàn thắng. Trong hiệp 2, Pele chuyền đường bóng quyết định để Jairzinho ghi bàn duy nhất của trận đấu. Gặp Romania, anh ghi bàn mở tỷ số bằng một quả đá phạt trực tiếp, một cú dứt điểm cực mạnh bằng má ngoài chân phải. Cũng chính Pele ghi bàn nâng tỷ số lên 3-1 và tỷ số cuối cùng là 3-2 nghiêng về phía Brazil.
Ở bán kết, Brazil gặp Uruguay lần đầu tiên từ sau trận CK World Cup 1950 mà Brazil đã thất bại đau đớn trên sân nhà. Jairzinho đưa Brazil dẫn 2-1 và Pele chuyền bóng cho Rivelino ghi bàn nâng tỷ số lên 3-1. Trong trận đó, Pele đã có một trong những màn trình diễn nổi tiếng nhất của mình. Tostao chuyền bóng cho Pele từ khoảng cách rất xa và thủ môn Uruguay, Ladislao Mazurkiewicz, đoán được ý đồ. Thủ môn này băng ra cắt bóng nhưng Pele đã nhanh nhẹn tiếp cận được bóng trước và bằng một động tác giả khéo léo mà không cần chạm vào bóng, ông đã khiến bóng vượt qua tầm cản phá của thủ môn này. Pele di chuyển vòng qua thủ môn này và sút bóng khi đồng thời xoay người hướng về phía khung thành đối phương. Trớ trêu là pha xoay người đảo hướng quá mạnh nên bóng đi chệch cả cột dọc phía xa và ra ngoài. Một cơ hội ghi bàn mười mươi đã bị bỏ lỡ một cách kỳ lạ. Cũng trong trận đó, Pele đã trả đũa Fontes bằng một pha thúc cùi chỏ sau khi bị cầu thủ Uruguay phạm lỗi.

Đối thủ của Brazil ở trận CK là Italia, đội cũng đã hai lần giành World Cup. Điều đó có nghĩa là đội thắng sẽ được giữ vĩnh viễn Cúp Jules Rimet. Nhưng Pele đã quyết định điều đó. Sau khi đánh đầu ghi bàn mở tỷ số, ông còn có hai đường chuyền quyết định trong các bàn thắng của Jairzinho và Carlos Alberto. Brazil thắng trận 4-1. Burgnich, người kèm Pele ở trận đó, nói: "Tôi đã tự nhủ trước trận đấu rằng Pele cũng chỉ là một người bằng xương bằng thịt như mọi người nhưng tôi đã lầm".
Pele chơi trận cuối cùng cho ĐTQG gặp Nam Tư ngày 18/7/1971 tại Rio de Janeiro. Trong những trận có Pele, thành tích của ĐTQG Brazil là 67 trận thắng, 14 trận hòa và 11 trận thua
Pele và thành tích ghi bàn cho ĐTQG

- Với 77 bàn trong 92 trận chơi cho ĐT Brazil, Pele xếp thứ ba trong danh sách các cầu thủ ghi bàn xuất sắc nhất mọi thời đại cho ĐTQG.

- Pele xếp thứ tư trong danh sách các cầu thủ ghi bàn xuất sắc nhất lịch sử World Cup với 12 bàn (sau Ronaldo, Gerd Mueller và Just Fontaine).

- Pele là một trong số bốn cầu thủ đã ghi bàn trong hai trận CK World Cup (cùng với Paul Breitner, Vava và Zinedine Zidane).

- Pele là một trong số năm cầu thủ đã ghi hai bàn thắng từ các quả đá phạt trực tiếp ở các kỳ World Cup (cùng với Rivelino, Teofilo Cubillas, Bernard Genghini và David Beckham).

- Pele là một trong hai cầu thủ đã ghi bàn ở bốn VCK World Cup (cùng với Uwe Seeler).

Một sô hình ảnh
[